UYKU VE BESLENME (Güneş Aksüs – Diyetisyen)
Çocuklarda uyku öncesi öğünlerde, uykuya olumsuz bir etki olmaması için önerileriniz nelerdir?
Çocukların uyku öncesinde dikkat etmesi gereken 2 şey var. Ne yediği ve ne zaman yediği uykuya geçişini ve kalitesini etkiler.. Son 1 saat içinde besin tüketiminin olmasını istemeyiz. Su dışında diğer içecekleri de içmemesi gerekiyor. Bu durumda çok sık yapılan hatalardan olan süt içip uyuması aslında çocuk sağlığı açısından doğru bir alışkanlık değildir. Ana yemekten 2-3 saat , ara öğünden 1 saat sonra gibi düşünelim. En azından bunlara dikkat etmeliyiz , ama bazı özel durumlarda ve gecelerde bu kural bozulabilir. Örneğin akşam dışarıdaysanız veya özel bir durum oldu ve çocuğunuz yemeğini düzgünce yiyemedi. Tam uyku saati yaklaşırken gerçekten acıkabilir ve aç karnına uyuması çok zor olacaktır. Bu durumda süt veya minik bir atıştırmalık verilebilir. Tok karnına uyumak da aç karnına uyumak da çocuklar için zordur. Burada verilen son öğünün ne olduğu da çok önemli tabi. Enerji veren yiyecekleri tercih etmememiz gerekiyor. Meyve, şekerli yiyecekler, tatlılar , hamur işleri , gofretler , bisküviler.. hızlı enerji vereceği için karbonhidrat ağırlıklı bir yiyecek verip, sonra uyu diyemeyiz.
• Çocukların uyku ritüellerinde son bir beslenme adımı olabiliyor. Süt içmek, meyve yemek gibi. Bunu öneriyor musunuz?
Hayır, bunu önermiyorum. Çünkü bedenimizin de dinlenmesi için onu rahatlatmalıyız. Yani bir yemek yiyip hadi midde sen çalışmaya devam et kalan herkes uyusun demek gibi.. bu olmaz. Çocuklarda saatler şöyle olabilir; 18.00 akşam yemeği, 20.00 meyve ve süt, 21.30 uyku gibi düşünün.
• Emen bebeklerde gece beslenmesinin azalma ve bitirilme döneminde, gündüz beslenmesinde nelere dikkat edilmeli?
Gece emzirmeye azaltmak her bebekte farklıdır . Bazen gece emzirmelerini bırakmak çok zor olabilir. Bunun gerçek sebebini iy anlamak gerekiyor. Eğer acıktığı için emiyor ise o zaman gündüz aldığı kaloriyi arttırmak, akşam yemeğinin eksiksiz olduğundan emin olmak için eklemeler yapabiliriz. Ama bazen gündüz aldığı kaloriyi arttırsak da hatta gece öğünü eklesek de bebeğiniz gece uyanıp meme aramaya devam edebilir. Bu durumda değerlendirilmesi gereken farklı konular var demektir. Su tüketim, uykuya geçiş için emme ihtiyacı, diş ağrıları , kaşıntıları, anneyi daha çok hissetme isteği vb.. bir çok şey gece emmesini tetikliyor olabilir.
• Geceleri bebeklerinin uykularına destek olmak için uyanan ebeveynlerin gece uykuları bölünüyor. Gün içindeki enerjilerini en iyi şekilde koruyabilmeleri için beslenmelerinde nelere dikkat edebilirler?
Öyle günlerde ne yesek de uykunun yerini tutamıyor gibi gelir, ama gerçekten de iyi beslenme bu dönemlerde ayakta kalmanızı kolaylaştırır. Sizi ayakta tutacan en önemli 10 kural;
1. Günde 2-3 lt su için
2. iki saatte bir öğün tüketin. 3 ana öğün 3 ara öğün gibi .. hatta emzirme döneminde ara öğünler 5′ e bile çıkabilir..
3. Hergün 2 taze meyve tüketin
4. Her gün 10-15 kuruyemiş yiyin
5. Her öğünde mutlaka esmer ekmek veya bulgur veya yulaf tüketin
6. Gerekiyorsa ilave vitamin desteği alın
7. Mutlaka omega – 3 kullanın.
8. Emiyor ise kafeinsiz kahve emmiyor ise günde 1-2 kafeinli kahve için.
9. Her gün 1 yeşil çay için
10. Öğle yemeğinde daha zengin, akşam yemeğinde hafif yemekler seçin.
• Kaliteli uykular için sinir sisteminin regülasyonu çok önemli. Beslenmenin regülasyon üzerine etkisine bakarsak, su tüketiminin faydalarını veya şeker tüketiminin zararlarını görebiliyoruz. Bu konuda önerileriniz neler olur?
Aynen öyle.. bu regülasyonu bozacak ne var ise akşam 17.00den sonra özellikle tüketmemek gerekiyor .. şeker, aşırı tuz, susuz bir gün, lif tüketimin azalması ve sindirim sisteminin sıkıntıları.. vitamin eksikliği ve buna bağlı kronik yorgunluklar.. hepsi uykuyu etkiler.. ASlında sağlıklı beslenmeyi bozduğumuzda bu tüm sistemlere yansıdığı gibi bizim tamir ve dinlenme zamanımız olan uykuyu da bozabilir.
• Özellikle kalitesiz ve/veya bölünmüş gece uykusu sonrası çocuklar için en keyifsiz öğün kahvaltı olabiliyor. Böyle zor sabahlarda nasıl bir kahvaltı önerirsiniz?
İşte bu zor… benim en çok takıldığım konular. Ben annelere çocuklarına güzel tabaklar hazırlamadan önce çocuğunuzun keyfi yerinde buna bakın derim. Çünkü aynı bizlerde olduğu gibi gece uykuda sorun yaşayan bir çocuk keyifsiz uyanıyor kahvaltıya yansıyor . O zaman hafif bir kahvaltı ile güne başlamasını sağlamaya çalışıyoruz ama esas olan uykuların düzelmesi ve beslenmeye yansıması. Ama bu konu yumurta-tavuk ilişkisi gibi.. Uykuyu rahatlatmak için ise gün içinde aldığı besinleri, miktarını, saatini , içeriğini düzenlediğimizde.. annenin de bebeğin de uykusu olumlu etkileniyor. Gün içi kan şekerinin dengesi, vücudun ihtiyacı olan besinleri dengeli verebilmek, bebeklerin ve çocukların uyku ve gün içindeki enerjisini yüzde yüz etkiliyor.